Onderzoek naar maatschappelijke initiatieven en collectieve acties

Buurtschoonmaakacties, weggeefwinkels en straatboekenkastjes horen sinds een paar jaar helemaal bij het Amsterdamse straatbeeld. Het zijn tastbare uitingen van bewoners en burgers die als groep aan de slag gaan om de leefomgeving iets duurzamer, schoner of socialer te maken. Zonder af te wachten op overheid of bedrijfsleven. Vooral sinds Corona, zien we steeds meer van dit soort maatschappelijke initiatieven.

De gemeente Amsterdam wil meer weten over de impact die deze initiatieven hebben. Wat betekenen ze voor de stedelijke doelstellingen op gebied van circulariteit, duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid? En wat zijn de drijfveren en obstakels van maatschappelijke initiatiefnemers? Dit is uitgewerkt in een meervoudig onderzoek. Via het bewonerspanel van OIS is ingezooomd op de ervaring van de Amsterdammers. Daarnaast werd door MAEX een analyse gemaakt van de impact van ruim 70 Amsterdamse initiatieven op de SDG's.

Hefboomeffect

Maar liefst 70% van de ondervraagden ziet in eigen buurt mensen die samen maatschappelijke initiatieven organiseren/doen. 52% van de respondenten gaf aan wel eens mee te doen aan activiteiten van deze initiatieven. Deze initiatieven zijn dus erg zichtbaar in de stad en hebben naast een hoge ‘gunfactor’ ook een ‘hefboomeffect’. Doordat mensen de buren in actie zien komen voor een duurzame, circulaire stad, is gaan zij zichzelf ook duurzamer gedragen. Deze bevinding wordt ook ondersteund door andere onderzoeken (o.m. van L. Steg, RUG https://hetgroenebrein.nl/2021/03/01/impact-volgens-linda-steg-de-kracht-van-positiviteit-in-de-klimaatcrisis/ Tijdens de expertsessie waarin de onderzoeksresultaten werden besproken, onderschreef hoogleraar Tine de Moor het belang van deze "positieve besmettelijkheid".

Groot bereik en meervoudige impact

De analyse van MAEX liet zien dat de collectieve initiatieven samen een brede impact hebben in de circulaire economie en op verschillende SDG's. De door MAEX geselecteerde 74 initiatieven bereiken samen 484.000 maal per jaar een Amsterdammer met de activiteiten die zij uitvoeren. Hierbij zijn in totaal 3.486 vrijwilligers betrokken en 308 betaalde medewerkers in dienst. De meervoudige impact van veel initiatieven wordt goed geïllustreerd door een project als Disrubt dat zich richt op hergebruik van oude fietsbanden maar daarbij werkplekken creëert voor mensen met een grote achterstand op de arbeidsmarkt. Dit zien we bij eigenlijk alle initiatieven: een brede, integrale, ook maatschappelijke, impact. De bevindingen uit zowel het OIS onderzoek als de MAEX analyse zijn door mij verwerkt in een rapport (hieronder te downloaden) en verwerkt in een korte film (samen met Greg Macousi).

rapportage def pdf.pdf

Download PDF • 3.62MB